Mitolojiden Çıkıp Gelmişler Gibi: Dukha Halkı
Dukha halkı ile çoğumuzun ilk tanışıklığı Atlas Dergisi Eski Yayın Yönetmeni Özcan Yüksek ve fotoğrafçı Selcen Küçüküstel’in Moğolistan’ın Kuzey sınırındaki Sayan Dağları yamaçlarında yaşayan bu kabile ile geçirdiği iki ayın sonunda bizlere sundukları dokümanlar sayesinde oldu.
Kirlenmesin diye nehirde ellerini yıkamayacak kadar doğaya değer verdikleri söylenen ve konuştukları dil tehlikede olan diller listesine giren Dukha Halkı’na dünyanın ilgisi sürüyor.
Dukha insanları son olarak fotoğrafçı ve araştırmacı Hamid Sardar- Afkhami tarafından kayıt altına alındı. Sanskritçe ve Tibet Çalışmaları konularında Harvard’dan doktoralı olan Sardar neredeyse 10 yılını Himalayalar ve Tibet’te harcadı.
Sardar’ın fotoğrafları ve filmi sayesinde Dukha halkı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak mümkün. The Reindeer People, kabileye mensup bir ailenin mevsimlik göçünü kayıt altına alıyor. (Aynı isimle National Geographic’ten Erika Larson’un hazırladığı bir belgesel de mevut)
Peki, kim bu Dukha Halkı ve nasıl yaşarlar?
Öncelikle, Kuzey Moğolistan’ın göçebe Dukha halkının bölgenin hayvanları ve gerçekten daha çok mitolojik bir görüntüyü andıran manzarasıyla paylaştığı büyülü bağı var.
Omzuna tünemiş muhteşem bir altın kartalla atını eğiten yaşlı bir Moğol gördüğünüzde bu bağı hissedebilirsiniz.
Dukha insanları ren geyiklerine biniyor, kurtları eğitiyor ve kartallara avcılık öğretiyor. Birden fazla şekilde faydalandıkları ren geyiği ile özel bir ilişkileri var. Dukha Halkı avlanırken onlara biniyor, sütlerinden peynir yapıyor, para kazanmak için turistik amaçla kullanıyor. Ren geyiklerinin evcilliğini sıradışı bulan yolculara binme hizmeti, el sanatları ve performanslarda sunuyorlar.
Dukha insanları son derecek eğitimli yardımcıları olan kurtlar ve altın kartallarla tavşan da avlıyor ve bazen onları çok az miktarda paraya takas edebiliyorlar.
Yaban domuzu ve geyikler de Dukha halkı tarafından avlanan hayvanlar arasında.
Günümüzde yaklaşık 44 Dukha ailesi kalmış ve bu da kabaca 200 ila 400 kişi demek. Hatta Ren Geyiği nüfusu da azalmış, şu an yaklaşık 600 kadarı hayatta.