Yeni Zelanda Neden Dünya Haritalarında Bu Kadar Sık Yer Alamıyor?

Avustralya’dan 3 bin kilometreden biraz fazla bir mesafede belirgin şekilli adalardan oluşan bir küme vardır. Kuzeydeki biraz kuzu pirzolası şeklindeyken güneydeki ise güneybatıya Tasman Denizi’ne doğru uzanan sanatsal bir patates püresi lekesi gibidir. Küçük noktacık gibi görünen kaya oluşumlarından yaşamı destekleyen kara kütlelerine kadar yaklaşık 600 tane daha ada söz konusu. Bu adalar Yeni Zelanda olarak bilinir. Bunu zaten biliyordunuz: Görünüşe göre dünyanın haritacılarının çoğu bilmiyor.

Yeni Zelanda’nın şikayeti bu. Kanada ya da Çin kadar büyük bir ülke olmayabilir ama o kadar da küçük değil. Yaklaşık 260 bin kilometrekarelik alanıyla kesinlikle dünya haritasına giren cadı biçimli Britanya Adaları’na benzer büyüklükte. Bir Amerikan eyaleti olsaydı kara alanı bakımından ülkenin dokuzuncu büyük eyaleti olurdu ancak nedense haritadan silinmeye devam ediyor ve Yeni Zelandalılar bundan memnun değil.

Bu mücadele Tumblr blogu World Maps Without New Zealand’da dünyanın geri kalanı için şu sloganla ortaya konuldu: “Çoğu zaman çok önemli bir ülke değil.” Bu derleme gerçekten daha iyisini bilmesi gereken kuruluşları isimlendiriyor ve utandırıyor: Atlantic Media yayını Defense One, Forbes, Mashable, Pyongyang Uluslararası Havaalanı. (Aslında, sitenin küratörleri, Kuzey Kore’nin Yeni Zelanda’nın varlığını unutmasının olumlu yanları olabileceğini söylüyor.) Hatta Yeni Zelanda hükümeti bile zaman zaman kendilerini haritanın dışında bıraktı.

Bu koleksiyonda ve 40.500 abonesi olan eşlik eden bir subreddit’te bir tür mazoşist neşe var. Yeni Zelandalılar kendilerini fazla ciddiye almıyorlar: Dünyanın geri kalanı bunu bir adım öteye götürüp onları tamamen unutursa daha da kötü olabilir.

Şimdi Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern eğlenceye katılıyor. #getnzonthemap etiketini kullanan yeni bir turizm kampanyasında Flight of the Conchords komedyeni Rhys Darby’nin Ardern’i kartografik eksiklikler konusunda panik içinde aradığı bir video var. Bunun bir komplo olup olmadığını merak ediyor, yoksa Yeni Zelanda sadece unutuldu mu? “Belki de insanlar bizi sadece bir hata olduğumuzu düşünerek görmezden geliyorlar?” diye düşünüyor.

Çoğu dünya haritası Mercator projeksiyonunu kullanır. Bu 16. yüzyıl projeksiyonu Yeni Zelanda’yı dünyanın sağ alt köşesinde bırakır ve Avrupa’yı merkeze yerleştirir. Ancak projeksiyonun dezavantajları da vardır: Avustralya’nın yaklaşık üçte biri büyüklüğünde olan Grönland devasa görünürken Alaska ve Brezilya da benzer büyüklükte görünür. Aslında, Güney Amerika ülkesi beş kat daha büyüktür. Yeni Zelanda’nın Pasifik’in iç kesimlerindeki yeri de tamamen yanlıştır.

Ancak bunu bu şekilde konumlandırmak için özel bir neden yok. Yeni Zelanda dünyanın merkezinde olabilir ve diğer her yer onun etrafında dönebilir. Ve aslında Yeni Zelanda okullarında sıklıkla öyle. Sınıf duvarlarına asılan posterlerde Mercator projeksiyonu, Orta Dünya’yı dünyanın gerçek ortasına yerleştirmek için sıklıkla ayarlanıyor; bu da yanlışlıkla kesilmesini çok çok daha zor hale getiriyor.

görsel: Yeni Zelanda’nın elçiliklerinin yerini gösteren bir harita, onu dünyanın ortasına yerleştiriyor. VARDION/CC BY-SA 3.0

atlas obscura