Viktorya Döneminin Gerçek Vampir Otopsileri
Tıp ve folklor çarpıştığında tuhaf şeyler olur.
1892 yılında bir kış sabahı, birkaç adam kırsal bir Rhode Island mezarlığında bir vampir ailesinin cesetlerini kazıp çıkarmak için toplandı.
İlk olarak sekiz yıl önce veremden ölen Mary Eliza Brown’un mezarı açıldı; vücudunun kısmen mumyalanmış olduğu görüldü. Sırada büyük kızı Mary Olive vardı. Mary annesinden kısa bir süre sonra aynı hastalıktan ölmüştü; ondan geriye kemiklerden ve saçlardan başka bir şey kalmamıştı. Adamlar son olarak da 19 yaşındaki Mary’nin küçük kızı Mercy’yi sadece iki ay önce veremden ölmesinin ardından gömüldüğü aile mezarlığından aldılar. Oradaki adamların çoğuna göre Mercy’nin bedeni son derece iyi korunmuş görünüyordu; bu da o zamanlar vampirizmin bir işareti olarak kabul ediliyordu.
Bölgenin tıbbi muayenecisi Harold Metcalf mezarlıktaki bu şüpheli “vampire” otopsi yapmak üzere görevlendirildi. Mercy’nin kalbini ve karaciğerini çıkardıktan sonra vücudun geneli gibi bunların da beklenen insani durumda olduğuna karar verdi. Soğuk New England kışı nedeniyle doğal ölüm ve çürüme süreçleri yavaşlamıştı. Sonra Metcalf kalbi dilimledi; kalpte kan vardı.
Metcalf organda pıhtılaşmış kanın varlığının, çürümenin bu aşamasında tipik bir durum olduğunu biliyordu. O gün mezarlığa vampirizmin kanıtlarını bulmak için değil, Rhode Island’a onlarca yıldır hakim olan batıl inancı çürütmek için gelmişti. 19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde bilim insanları verem olarak da bilinen tüberkülozun bakteriyel kökenlerini keşfettiler, ancak yaygın inanış hastalığın kalıtsal olduğunu ve ölen kişinin hayatta kalan akrabalarının hayatını tüketebileceğini savunuyordu.
Yakın zamanda Drakula ve Bozulmaz Beden başlıklı bir serginin açılışını yapan Mütter Müzesi’nden Meredith Sellers batıl inancı besleyen şeyin cehalet değil “çaresizlik” olduğunu söylüyor. 1892’de Metcalf gibi doktorlar tüberkülozu açıklayabildiler. Yarattığı hasarı tespit etmek için müzede sergilenenler gibi profesyonel otopsi araçlarını kullandılar. Metcalf otopsi sırasında Mercy’nin akciğerlerinde böyle bir kanıt gördü. Ancak hastalığı iyileştiremediler. Folklor inatçı korku karşısında ikinci bir görüş sağladı. Sellers “İnsanlar sevdiklerini kurtarmak için her şeyi deniyordu, ancak çoğu insan muhtemelen bunun tüberküloz olduğunu anlıyordu” diyor.
Metcalf’ın Mercy’nin bir vampir olmadığına dair güvencesi toplumlarındaki ölümlere alternatif bir açıklama arayanları tatmin etmedi. Rhode Island mezarlığına gittiler ve kanlı kalbi Mercy’nin ağır tüberküloz hastası olan kardeşi Edwin’i kurtaracağı umuduyla ateşe verdiler. Edwin altı hafta sonra öldü.
Halk bilimci Michael Bell kariyeri boyunca bu “vampir paniklerini” takip etti. 1784’ten bu yana Amerika Birleşik Devletleri’nde 86 vampir otopsisini belgeledi – “tedavi amaçlı mezardan çıkarma” terimini tercih ediyor – ancak daha fazlasının kayıt altına alınmadığına inanıyor. Tipik olarak vampirlerin keşfi çoğu 19. yüzyıl New England’ındında olmak üzere tüberküloz salgınlarıyla aynı zamana denk geldi; hastalık 1800’lerde Doğu Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ölümlerin tahmini yüzde 25’ine neden oldu. Böyle batıl inançlar yayıldı ve insanları bu bilgiyle oyalandı. Bilinen son terapötik mezardan çıkarma 1949’da Pensilvanya’da bir başka tüberküloz ölümünün ardından meydana geldi.
Paul Barber, 1987 tarihli “Adli Patoloji ve Avrupa Vampiri” adlı çalışmasında bu vampir avcılarının aradıklarını bulmalarının aslında hiç de şaşırtıcı olmadığını yazmıştı. Bu kan emicilerle ilgili folkloru ve ölüm bilimini gözden geçirerek şunları kaydetti: “Vampir hikayeleri sadece hayal ürünü korku hikayeleri olmaktan çok uzak, onlar ölüm ve çürümeyle ilgili, aksi halde kafa karıştırıcı olan olguları açıklamaya çalışan ustaca ve ayrıntılı halk hipotezleri olduklarını kanıtlıyor.”
Mezardan çıkarılan bir bedenin saçları, tırnakları ve hatta dişleri uzamış gibi göründüğünde, ten rengi kırmızı olduğunda ve derisi dokunulamayacak kadar sıcak olduğunda, kalpte hala kan bulunabildiğinde, bu yaşamın devam ettiğinin kanıtı değil mi? Bir mezarın üzerindeki toprak bozulduğunda ve ceset tabutun içinde hareket ettiğinde yaşayan ölülerin dirildiği sonucuna varmak mantıklı değil mi? Ve sırıtan dudaklarında kan varken ve mezarda ağırlık kazanmış gibi göründüğünde, onun canlılarla beslenen bir vampir olduğundan korkmak doğru değil mi?
Bu fenomenlerin tümü ayrışmanın tipik bir örneği olarak artık iyice anlaşılmıştır. Deri büzülür (örneğin tırnakların daha uzun görünmesine ve köpek dişlerinin daha belirgin olmasına neden olur), kan ayrılır ve çürüme başlar, vücudu şişirebilecek ısı ve gazlar üretir. Ancak Barber “bu anlayış çoğumuza henüz ulaşmadığı için vampirin kontrolü hâlâ güçlü” diyor. “Vücudumuzun ölümden sonra nasıl çürüyeceğini düşünerek çok fazla zaman harcamayı seçmiyoruz.”
Bell vampir otopsileri gibi folklorik uygulamaların, insanlar bilimsel açıklamaları anlamadıklarında veya kabul etmek istemedikleri zaman ortaya çıktığını söylüyor. Bugün komplo teorileri veya yanlış bilgilendirme olarak tanımladığımız “Mevcut koronavirüs salgını zaten çok sayıda folklor yarattı ve elbette her zaman şarlatanlıklar olacak” diyor. “Fakat tedavisi zor bir durumla karşı karşıya kaldığınızda, cevabı mümkün olan her yerde bulmaya çalışacaksınız.”
görsel: Mart 1892’de Mercy Brown, Rhode Island mezarlığında bulunan aile mezarlığından çıkarıldı ve vampir olup olmadığının anlaşılması için otopsi yapıldı. Krutoon (Atlas Obscura Kullanıcısı)