Unuturken, hatırlarken olduğundan fazla beyin gücü harcıyoruz
Bir şeyi unutmayı seçmek,
hatırlamaya çalışmaktan çok zihinsel çaba harcamak demektir. Austin’de bulunan
Texas Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, beyin görüntüleme yoluyla bunu
keşfetti.
Sinirbilim Dergisi’nde yayınlanan bu bulgular,
istenmeyen bir tecrübeyi unutmak için daha fazla odaklanılması gerektiğine
işaret ediyor. Bu şaşırtıcı sonuç, dikkatleri istenmeyen deneyimlerden
uzaklaştırarak ya da hafızanın o deneyimi geri getirmesini engelleyerek
istenmeyen bilgilere olan ilgiyi azaltmaya odaklanan kasıtlı unutmaya ilişkin
önceki araştırmayı genişletiyor.
UT Austin’in kıdemli yazarı ve psikoloji profesörü
Jarrod Lewis-Peacock “Uyumsuz tepkileri tetikleyen travmatik hatıralar gibi hatıraları
zihnimizden atmak isteyebiliriz, böylece yeni deneyimlere daha adaptif yollarla
cevap verebiliriz. Onlarca yıl süren araştırma, bir şeyi gönüllü olarak
unutabilmemizin mümkün olduğunu, ancak beynimizin bunu nasıl yaptığını
sorguladığımızı göstermiştir. Anıların
nasıl zayıfladığını ve bunu kontrol etmenin yollarını bulduğumuzda, insanların
kendilerini istenmeyen anılardan kurtarmasına yardımcı olmak için tedavi
tasarlayabiliriz,” dedi.
Anılar statik değil. Onlar, beynin
düzenli olarak güncellenen, değiştirilen ve deneyimle yeniden organize edilen
dinamik yapıları. Beyin bilgiyi sürekli hatırlıyor ve unutuyor – ve bunun çoğu
uyku sırasında otomatik olarak oluyor.
Kasıtlı unutmaya gelince, önceki çalışmalar,
prefrontal korteks gibi beynin kontrol yapılarında ve hipokampus gibi uzun
süreli hafıza yapılarındaki etkinliğin “sıcak noktalarını”
konumlandırmaya odaklandı. Son çalışma, bunun yerine, beynin duyusal ve algısal
bölgelerine, özellikle ventral temporal kortekse ve buradaki karmaşık görsel
uyaranların hafıza temsillerine karşılık gelen aktivite modellerine
odaklanıyor.
UT Austin Sinirbilimi ve Dell Tıp Fakültesi’nden
Lewis-Peacock, “Beyindeki dikkatin kaynağına değil, görüntüsüne bakıyoruz”
dedi.
Beyin aktivite modellerini izlemek için
nörogörüntülemeyi kullanan araştırmacılar, bir grup sağlıklı yetişkine her bir
görüntüyü hatırlamaları veya unutmaları için yönlendiren bir görüntü gösterdi.
Bulguları, insanların yalnızca neyi unutacaklarını kontrol etme yeteneğine sahip olduğunu doğrulamakla kalmadı, aynı zamanda başarılı kasıtlı unutkanlık, bu duyusal ve algısal alanlarda orta düzeyde – hatırlamak için olandan daha fazla – beyin aktivitesi gerektiriyordu.
Çalışmanın yazarı Tracy Wang, “Beynin unutkanlık mekanizması için orta derecede bir beyin aktivitesi kritik önem taşıyor. Çok güçlü ve hafızayı güçlendiriyor; çok zayıf ve değiştirmeyeceksiniz. Önemli olan, hafızanın aktivasyonunu artırır ve bu aktivasyon orta seviye hassas noktaya ulaştığında unutulmaya niyetlidir ve işte o zaman bu durum tecrübeyi unutmaya yol açar,” diyor.
Araştırmacılar ayrıca, katılımcıların, yaşadıkları sahnelerini unutmasının, daha fazla duygusal bilgi taşıma ihtimali olan yüzleri unutmasından daha mümkün olduğunu söylüyor.
Lewis-Peacock, “Beynimizdeki bu mekanizmaların farklı türdeki bilgilere nasıl tepki verdiğini öğreniyoruz ve unutma yeteneğimizi nasıl kullanacağımızı anlamadan önce bu çalışmanın daha fazla araştırılması ve çoğaltılması gerekecek. Belirli tip hafızalara ne kadar dikkat edildiğini izlemek için neurofeedback kullanan yeni bir çalışmaya başladı. Bu, sağlığımız ve refahımız üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilecek, gerçekten güçlü, yapışkan duygusal hatıraları nasıl işlediğimiz ve umarım bunlardan nasıl kurtulacağımızla ilgili gelecekteki çalışmalara yol açacaktır,” dedi.
Turkish