Tesis 0774:Arnavutluk’un Nükleer Sığınağı Sergi Mekânına Dönüştü
1970’lerde kurulan Tesis 0774, 1985 yılına kadar Arnavutluk’taki düşman istilasına takıntılı Enver Hoca için nükleer bir sığınak görev yaptı. Sonrasında ise Bunk’Art adı altında bir kültür merkezi olarak yeniden tasarlandı. Kısmen tarih dersi, kısmen alternatif bir sanat alanı olan Bunk’Art, Arnavutluk’taki 20. yüzyılın orta dönem yaşantısına bir bakış sunuyor.
Komünist dönem mobilyaları, çarşaflar, haritalar ve aletler sığınağın odalarının bazılarında sergilenirken, diğerlerine de portre ve sanat eserleri yerleştirildi. Eski meclis salonu canlı müzik performansları için bir konser salonuna dönüştürüldü.
Bunk’Art’ın cazibesi, baskının sembolü olarak görülen bir binanın içinde, bir kültür merkezinin hayat bulma ironisidir. Arnavutluk’un baskıcı yönetimden kurtuluşun 70. yıl dönümü için Savunma Bakanlığı, Tesis 0774’ü 2014’te yeniden halka açtı. Bir Arnavut sivil toplum kuruluşunun desteğiyle, Bunk’Art projesi, 2016 Kasım ayında sığınak içinde eğitici bir video enstalasyonuyla başladı.
Kasım 2016’da proje, Arnavutluk’un başkenti Tiran’ın merkezinde bulunan Bunk’Art 2’ye geçti.
Enver Hoca (1944’ten 1985’teki ölümüne dek), Arnavutluk’u ideolojisine yönelik herhangi bir tehdide karşı korumayı kafasına koymuştu. Hayatının sonuna doğru Hoca, düşman saldırısı ihtimali karşısında radikal girişimlerde bulundu. Günümüzde birçoğu halen unutulmuş halde binlerce küçük sığınak inşa ettirdi. Tesis 0774, Tiran’a kısa bir mesafede, bir dağ sırasının tabanında inşa edildi ve diğer sığınaklardan farklıydı.
Beş katlı sığınakta yüzden fazla oda vardı ve muazzam alan Hoca’nın bir düşman saldırısından kaçabilme ihtimaline takıntısının merkezi oldu.
Hoca, kabinesinin kilit üyeleri ve bir de sekreter alanda kendi özel odalarına sahiptiler. Acil durum toplantıları için toplantı salonları ve hızlı iletişim için bir intercom sistemi de vardı. Hoca’nın 1985’te ölümüyle birlikte, siyasi mirası zayıfladı ve Arnavutluk açık, kapitalist bir ulusa dönüştü. Hoca’nın beklediği istilalar asla yaşamazken, güvenli alan ağı Arnavutluk’un çalkantılı tarihinin kanıtı olarak var olmaya devam etti.
theculturetrip