Tasarım Dünyasının Önemli İsimlerinden Orhan Irmak’la Söyleştik
- 2017 yılı sizin için nasıl geçiyor? Bu vesileyle Orhan Irmak kimdir ve tasarım dünyasına nasıl adım attı sizden dinleyebilir miyiz?
2000 yılında ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nden birincilikle mezun oldum ve profesyonel tasarım hayatına adım attım. Okurken bir dönem Avustralya’ya değişim öğrencisi olarak gittim. Seyahat etmeye olan düşkünlüğüm o zamanlarda da varmış demek ki. Mezuniyetten sonra çalışmaya başladım hemen. Bir yıl geçtikten sonra yüksek lisans yapmaya karar verdim. Bilkent’de İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü’ne burslu kabul edildim; bir yandan asistan olarak çalıştım, bir yandan da “future studies (gelecek çalışmaları)” üzerine tezimi yazdım. Yüksek lisans eğitimimin ardından İstanbul’a geldim. Kendisi işletme eğitimi almış ve profesyonel yönetici olarak tecrübeye sahip ortağım ve abim Gökhan Irmak ile kendi tasarım ofisimizi kurmaya ve ambalaj tasarımına odaklanmaya karar verdik. Böylece bugün 15. yılına yaklaşan Orhan Irmak Tasarım kuruldu. Bu arada akademik çalışmalarım da devam etti ve İTÜ’de Prof. Dr. Özlem Er ile Türkiye’de ambalaj tasarımının gelişimi üzerine doktora tezimi yazdım. Hem akademik hem de profesyonel alanlarda ambalaj tasarımını farklı perspektiflerle ele almak benim için çok besleyici oldu.
2017 yılı, ülkenin içinde bulunduğu ve galiba biraz da bu coğrafyanın kaderi olan sıkıntılar dışında benim için iyi geçiyor. Bu sene, geçen yıla göre ekibimizi genişlettik ve 18 kişiye ulaştık. Yeni projeler hızla ve artarak devam ediyor. Superfresh, Pınar, Knorr gibi birçok yeni markayı portföyümüze ekledik. Uluslararası etkinlikler açısından da 2017 bizim için epey yoğundu. Kurucularından olduğumuz uluslararası ambalaj tasarım ofisleri birliği GLBA – Global Local branding Alliance yarıyıl toplantısına biz ev sahipliği yaptık ve İstanbul ile birlikte New York, Berlin, Moskova, Şangay, Johannesburg ve Sao Paulo’dan yedi ambalaj tasarım ofisini İstanbul’a davet ettik. Bizim ev sahipliğimizde GLBA olarak Türkiye’nin önde gelen marka yöneticilerine global tasarım trendleri üzerine bir konferans verdik. Ön hazırlığı ve konferans ile birlikte epey yorucu bir etkinlikti ama ambalaj tasarımı alanında uluslararası bir etkinliği İstanbul’da gerçekleştirmiş olmak bizim için önemliydi. Bu etkinliğimize dair daha fazla bilgi ve fotoğrafa bloğumuzdan ulaşabilirsiniz: http://www.orhanirmak.com/category/blog Ardından GLBA olarak ikinci toplantımız Berlin’de gerçekleşti ve yine tüm üyeler olarak Berlin’de bu sefer Alman marka yöneticilerine global ambalaj trendlerini sunduk.
- Tasarım deyince çok geniş bir kavramdan bahsediyoruz aslında. Sizin özellikle alanınıza giren kısmı nedir?
Yöneticisi olduğum Orhan Irmak Tasarım’ın odağında ambalaj tasarımı var. Markalar için önemi giderek artan ve stratejik bir rekabet aracı olan ambalaj tasarımı, bizim uzmanlık alanımız. Bu kapsamda ekibimizde benim gibi endüstriyel tasarımcılar, grafik tasarım eğitimi almış sanat yönetmenleri, illüstratör ve baskı hazırlık uzmanları yer alıyor. Aynı zamanda bu alanda uzmanlaşmış fotoğrafçılarla da çalışıyoruz.
- Bir projeye başlarken nasıl bir yol haritası çiziyorsunuz? Başlangıç ve bitiş arasındaki süreci ve o dönemlerde yaşadıklarınız ve hissettiklerinizi öğrenebilir miyiz?
Bizim için süreç brief (proje özeti) ile başlıyor. Ambalaj tasarımı istenen ürünü, marka stratejisini, hedef kitlesini, projeden beklenilenleri detaylıca almamız gerekiyor. İkinci aşama ise araştırma. Hem hedef pazarda hem de global olarak kategorideki diğer oyuncuları ve trendleri araştırıyoruz. Araştırmayı strateji oluşturma izliyor ve yaratıcı çalışmalarımızda hangi yönlere gitmemiz gerektiğini belirliyoruz. Dördüncü aşama yaratıcı tasarım süreci. Bu aşamada ortaya çıkan fikirleri hep beraber ekipçe tartışıyoruz ve seçtiklerimizi olgunlaştırıyoruz. Beşinci aşamamız ise müşterimizle tasarımlarımızı paylaştığımız sunum. Bu işin her zaman en heyecanlı kısmı oluyor hem bizim için hem de müşterilerimiz için. Son aşama ise seçilen tasarımın baskı tekniklerine uygun olarak detaylandırılması ve üretim dosyalarının oluşturulması.
- Bir Orhan Irmak tasarımının en belirgin özellikleri nelerdir? Kendinizden neler katıyorsunuz ürettiklerinize?
Kalabalık bir ekip olarak tasarım projelerimizi ele alıyoruz. Dolayısıyla Orhan Irmak Tasarım’dan çıkan bir projede benim tasarımcı kimliğimden çok tasarım ofisimizin özelliklerini görebilirsiniz. Bunlar; üzerindeki markanın kimliğini doğru yansıtma, tüketicinin dikkatini çekecek ve rakiplerden ayrışmasını sağlayacak bir tasarıma sahip olma, net ve anlaşılır bir iletişim dili kurma ve aslında tüm bunlarla birlikte bizi tanıyanların akıllarına “bunu da Orhan Irmak Tasarım yapmış” fikrini getirmesi.
Ürettiklerimize bilgi birikimimizi, bu birikim üzerine kurulu stratejik yaklaşımımızı ve son olarak da yaratıcı dokunuşumuzu katıyoruz. 15 yıla yakın süredir ambalaj tasarımı alanında uzmanlaştığımız için, raflarda neler var, hangi renk, hangi malzeme, hangi üretim yöntemi kullanılmalı gibi konular bizim hakim olduğumuz alanlar. Bu birikimimizi her projede yeni araştırmalarla taze tutuyor veya yeni bir kategoriyle birlikte genişletiyoruz. Kurucularından olduğumuz GLBA – Global Local Branding Alliance da bize dünyada ambalaj tasarımı işinin nasıl yapıldığı ve diğer pazarlardaki ambalaj tasarım trendleri hakkında büyük bir katı sağlıyor. Yaratıcılığımızı beslemek için ise çalışma ortamımızdan konforu ve eğlenceyi eksik etmiyoruz. Örneğin ofisimizin bir katı tamamen eğlenceye ayrılmış durumda. Burada yer alan barımız da ofisimizi ayrıcalıklı kılan özelliklerden biri. Ayrıca tüm ekibin kendisini yaratıcılık anlamında beslemesi için özel hayatını da dolu dolu yaşaması gerektiğine inanıyoruz. Bu nedenle Orhan Irmak Tasarım’da hiç bir zaman fazla mesai yapmıyoruz. Mesai saatleri içinde kendimizi projelerimize adayıp, mesai saatleri dışında da hayatı yaşıyoruz.
- Raflarda binlerce ambalaja tasarımına maruz kalıyoruz ama bazıları bizi öyle çekiyor ki içindeki ürünü tercih etmemizi sağlıyor. Bir ambalajı başarılı kılan nedir?
Bu belirttiğiniz konu yani rafta diğer markaların arasından sıyrılıp tüketicinin dikkatini çekebilmek, ambalaj tasarımında en kritik noktalardan biri. Ama tek başına yeterli değil. Markanın sahip olduğu değerleri taşımak ve ürünün özelliklerini tüketiciye aktarmak da başarılı ambalaj tasarımın olmazsa olmazlarıdır. Yani bir ürün dikkatinizi çekebilir ama onu satın almanız için, o ürüne vereceğiniz paranın değeceğine de ikna olmanız gerekir. Dolayısıyla başarılı ambalaj hem tüketicinin dikkatini çekmeli, hem de satın almaya ikna etmelidir. Ayrıca ambalaj sizin sorduğunuz gibi ilk satın alma kararını vermede çok etkili ama alışveriş rutininizi düşünürseniz, birçok ürünü de daha önce alıp memnun kaldığınız için tekrar alıyorsunuz. Yani tüketiciye tekrar satın alma kararını verdirirken de ambalaj tasarımı kritik bir rol oynuyor.
- Türkiye de ambalaj tasarımlarını başarılı buluyor musunuz?
Türkiye’de ambalaj tasarımının öneminin yeterince anlaşıldığını düşünmüyorum. Dolayısıyla da bu konudaki beklentiler ve talepler düşük. Buna paralel olarak da ambalaj tasarımı çalışmalarındaki nitelik gelişmiş pazarlardaki gibi değil. Orhan Irmak Tasarım gibi çok az ambalaj tasarımı alanında uzmanlaşmış tasarım ofisi var. Ambalaj tasarımlarında başarı kriterlerinden biri de üretim. Maalesef birçok üretici yenilikçi ürünler yerine alışılageldik ürünler üretme taraftarı. Halbuki başarılı bir ambalaj tasarımı marka, tasarım ofisi ve üretici üçgeninin her bir köşesinin sürece kendini adamasını gerektiriyor. Yine de güzel şeyler oluyor ve özellikle ihracata yönelen markaların global pazarlarda rekabet edebilecek ambalaj tasarımı talepleri, başarılı projelerin de hayata geçmesini sağlıyor.
- Bugüne kadar birçok yerel ve uluslararası marka ile çalışarak başarılı projelere imza attınız. Yerel ve küresel markalarla çalışırken önemli farklılıklar neler oluyor?
Daha çok uluslararası markalara hizmet veriyoruz. Bu, uluslararası markaların ambalaj tasarımına verdiği önemden kaynaklanıyor. Ürün geliştirme süreçlerinin doğal bir parçası olarak ambalaj tasarımını ele alıyor, bu doğrultuda gerekli bütçe ve zamanı ayırıyorlar. Birçok yerel markada ise maalesef ambalaj tasarımı son dakika akla gelen bir konu. Hatta birçok firmanın ambalaj tasarımının uzmanlık isteyen bir hizmet alanı olduğundan haberi olmayabilir. Yine de uluslararası markalarla edindiğimiz tecrübeleri yerli markalara aktarmak bizim için bir övünç kaynağı.
- Şu anda neler üzerine çalışıyorsunuz? 2018’da yeni projeleriniz neler?
Bu soruya cevap vermek benim açımdan neredeyse imkansız çünkü tüm projelerimiz, imzaladığımız gizlilik anlaşmaları nedeniyle rafa çıkana kadar gizli kalmak durumda. Ama Orhan Irmak Tasarım adına 2018 planlarımızdan bahsedebilirim. Martta Johannesburg’da ve eylülde Şangay’da olmak üzere iki GLBA konferansımız olacak. Kurumsal iletişimimize biraz daha eğilmek ve bu alanda yeni adımlar atmak istiyoruz, yani 2018’de Orhan Irmak Tasarım’dan daha fazla bahsedildiğini göreceksiniz. 2017’de iki sosyal sorumluluk projesi gerçekleştirdik. Birincisi YGA’nın görme engelliler için geliştirdiği WeWalk adlı dünyanın ilk akıllı bastonu için logo ve görsel kimlik tasarımı (http://www.getwewalk.com/tr/); ikincisi ise Bayburt’da yer alan Baksı Müzesi (http://baksi.org/tr/anasayfa) mağazalarında satılmak üzere Seluz firmasının ürettiği parfümlerin ambalaj tasarımları. 2018’de de bu iki proje gibi bizi heyecanlandıracak ve toplumda fark yaratacağına inandığımız projelere destek vermek istiyoruz.
- Peki Orhan Irmak tasarım dışında neler yapmayı sever?
Farklı ülkelere seyahat ederek farklı kültürleri keşfetmek, doğanın bozulmamış halini görebileceğim yerlere gitmek, genel olarak sinema ve son zamanlarda netflix dizileri ilgi odağım, son olarak birarada olmasından çok mutlu olduğum iki şey var: yemek yemek ve spor.
Orhan Irmak Tasarım’ın hayata geçmiş projelerini ve genel olarak Orhan Irmak Tasarım’da neler yapıldığını merak editorsanız http://www.orhanirmak.com/ internet sitesini ziyaret edebilir ve aşağıdaki sosyal medya hesaplarını takip etmeye davet ediyoruz:
https://www.facebook.com/orhanirmaktasarim
https://www.instagram.com/orhanirmaktasarim/
Söyleşi: Nalan Tomba