Şili Neden ve Ne Kadar Uzun?

Çok uzun. Hatta dünyanın en uzun ülkesi… Ama neden bu kadar uzun? Ve tam olarak ne kadar uzun?

Şili, onu Arjantin’den ayıran Andes Dağları sebebiyle dardır. Ülkenin enine sadece 177 kilometre olmasının sebebi de bu. İspanyolların sömürgeci büyümesi ve Şili’nin kendi askeri başarısı neticesinde ülkenin uzunluğu arttıkça artmış.

Şili, 1818’de İspanya’dan ayrılığında ülke bugünkü kuzey güney hattının üçte biri kadardı. 1880’de Peru ve Bolivya’ya karşı Pasifik Savaşı’nı kazandı. Peru’nun Güney kıyılarını ve Bolivya’nın tüm Pasifik kıyısını kendi topraklarına kattı. Aynı dönemde, Şilili askerler Biobio Nehri’nin güneyine inerek, İspanyollara ve İnkalar’a direnmeyi başarmış Maphuche yerlilerine karşı da galip geldi. Böylece kıtanın güney ucuna kadar yol açılmış oldu.

Sonuç olarak Şili kuzeyden güneye 4270 kilometre uzunluğa ulaştı. Ülke morfolojisinin uzunluk tipinin en önemli örneğidir. Diğer örnekler Norveç ve Vietnam. Sayılarla belirttiğimiz uzunluk çok görünse de yine de Şili’nin uzunluğunu ifade etmeye yetmez. Bunun için bazı haritalara bakmak gerekir.

Şili’nin kuzey ucundan güney ucuna seyahat etmek aynen Londra Piccadilly Circus’dan, Burkino Faso’nun başkenti Ouagadougou’da,  Rond Point des Nations Unies’e gitmek gibidir.

Amerika bağlamında örnek vermek gerekirse: New York’tan aşağı doğru, Kolombiya’nın başkenti Bogota’ya ettiğinizi hayal edin. Önce güney kıyısını, Küba, Jamaika ve Panama’nın üstünden uçmanız gerekir.

Şili’nin kuzey-güney uzantısının diğer bir tuhaf eşleşmesi ise Berlin – Çad yolculuğudur. Almanya’nın eski sömürgesi olan Kamerun’un kuzey ucuna da bir temas söz konusudur. Ya da Moskova ve Eritre arasındaki mesafe, iki yer de Ortodoks Hristiyanlığın yaygın olduğu yerlerdir ve basın özgürlüğü bakımından da kötü karnelere sahipler. Ya da Ukrayna’nın başkenti Kiev’den, Güney Sudan’ın Yukarı Nil bölgesine bir kara yolculuğu – iki ülke de kaynayan kazan durumunda.

Sonuncu yolculuk pek keyifli. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde Capetown’dan yola çıkıp Antarktika’ya gidiyor ve penguenlerle mutlu mesut yaşıyorsunuz.