“Datça’da Organik Atıklardan Kompost Gübresi Elde Edilmesi” projesinde, tarlalardan çıkan atıkların kompost yapılması için bölgeye bir dal öğütücü alındı, kompost ve organik tarım eğitimleri verildi.

Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından Sivil Toplum Diyaloğu IV Programı kapsamında desteklenen, ”Türkiye Çöpünü Dönüştürüyor” projesi ise, belediyelerle birlikte orta ve büyük ölçekli kompost tesislerinin kurulması için Türkiye’ye veri ve tecrübe aktarımı yapmayı amaçlıyor. Proje, Avrupa Birliği ülkelerinden bilgi ve tecrübe aktarımı yaparak, büyük ve orta ölçekli kompost tesislerinin kurulmasını, bu şekilde ciddi çevre sorunlarına yol açan çöp sorununa bir çözüm bulmanın yanı sıra, üretilen kompostla ülke topraklarındaki humus miktarını arttırmayı hedefliyor.

İstanbul’un çöpünün yarısı organik madde
Şehirde yaşayan bir kişi günde yaklaşık 1,5 kg çöp çıkarıyor. Araştırmalar, Türkiye’deki atıklarda organik madde oranının yüksekliğini gösteriyor. Örneğin, İstanbul’daki kentsel katı atıklarda, organik madde oranı yüzde 54,09 düzeyinde. Bunu yüzde 15,57 ile kağıt/karton grubu takip ediyor. Bu atıkların küçük bir kısmının bile katı atık depolama alanlarına gitmesini engelleyerek komposta dönüşmesi, çevrenin korunması ve küresel iklim değişikliği üzerinde etkisi büyük olacak. Kompostun faydaları ise şöyle sıralanabilir:

Organik atıkları değerlendirir

Bir yerde birikerek kirlilik yaratacak veya yakılarak hava kirliliğine yol açacak olan organik atıklar, doğal süreçler sayesinde faydalı ve değerli bir kaynağa dönüşür. Sorun, çözüm olur.

Toprak yapısını iyileştirir
* Agregat (topaklaşma) sağlar. Çok killi veya kumlu topraklardaki organik madde miktarını artırdığı için agregat oluşumunu teşvik eder. Agregat ise, toprağın nefes almasını sağlar.
* Yağışsız dönemde toprakta nem tutar ve buharlaşmayı azaltır.
* Fazla suyu sünger gibi emerek yağmurun neden olduğu erozyonu engeller. 100 kg humus, yaklaşık 195 kg su tutabilir.

Toprağın havalanmasını sağlar
Toprağın üst kısmında havadar bir katman yaratarak, çeşitli toprak canlılarının hareket etmesine olanak tanıyan sağlıklı bir yüzey oluşturur. Bu sayede toprağın rahatça havalanmasını sağlar. Örneğin bitki kökleri rahatça hava aldığı zaman, potasyum alımı kolaylaşır

Bitkilerin ihtiyacı olan zamanda besin sağlar
Tuz formundaki sentetik gübreler, suyla karıştığında bitkilerin doğrudan alabileceği bir forma girer ve bitkilere bir nevi ”zorla içirilir”. Fazlasıysa bitkiler tarafından alınamadığı için toprağın altına sızarak yer altı sularının kirlenmesine yol açar. Kompost ise, bitkilerin istediği zamanda ve formda alabilecekleri besin maddesi içerir, yavaş salınımlıdır. Yalnızca besin kaynağı değildir, aynı zamanda besin deposudur.

Topraktaki toksinleri nötralize eder

Toprakta var olan toksik maddeler ve ağır metaller, bitkilerin kökleriyle alamayacağı bir forma dönüşür ve sabitlenir. Kompost, ciddi oranda kirlenmiş toprakların rehabilitasyonunda da kullanılır.

Toprağın pH dengesini düzenler
pH seviyesi fazla yüksek veya düşük olduğunda, toprakta yeterli besin varsa bile bitkilerin bunları kullanması zorlaşabilir. Bol miktarda kompost eklenen topraklarda, bitkilerin ihtiyaç duyduğu pH seviyesi daha geniş bir aralığa yayılır ve daha esnek koşullar sağlanır.

Büyümeyi hızlandırır ve bitkileri güçlendirir
Çok düşük yoğunlukta bile olsa, topraktaki hümik asit sayesinde bitki gelişiminin hızlandığı gözlemlenmiştir.

”Türkiye Çöpünü Dönüştürüyor” Projesi Belediyelere Yönelik İhtiyaç Analizi Anketi
Buğday Derneği, proje kapsamında belediyelere yönelik ihtiyaç analizi anketi oluşturdu. Anketi dolduran belediyeler arasından seçilecek 21 belediye temsilcisi projenin Avrupa’daki paydaşlarıyla bir araya gelerek yerinde gözlem yapabilecek. Ankete buradan ulaşabilirsiniz.

kaynak; Urbanista