‘Mulholland Drive’ ve ‘All of Us Strangers’ın düşsel manzaralarında kederden kaçış
Sinemanın başlangıcından bu yana rüyalar genellikle çılgınca sonlara ulaşmayı sağlayan sinematik bir olay örgüsü aracı olarak görülmüştür. Kaotik bir olay örgüsünü her şeyin bir rüya olduğunu göstererek sonlandırmak bir film yapımcısının başvurabileceği en tembel ve en tatmin etmeyen, en kaçamak yollardan biri, ancak rüyaları bir geçiş ya da aldatmaca olarak kullanmadan bir filme dahil etmenin başka yolları da var.
David Lynch filmlerine rüyaları dahil eden en bilinen yönetmendir diyebiliriz. Rüyaları genellikle hikayeyi basitleştirmek yerine karmaşıklaştırmak için kullanır ve gerçeklik, fantezi ve halüsinasyon arasındaki çizgileri bulanıklaştırır. Rüya sekansları o kadar sinir bozucu ve öngörülemezdir ki çektiği filmler gerilim türünün genel korku duygusu dışında hiçbir ayırt edici özelliğine sahip olmasa da çoğunlukla bir korku filmi izliyormuş hissi verir.
2023 yapımı All of Us Strangers filminde Andrew Haigh da benzer bir şekilde gerçeküstücülüğe daldı ve Lynch’in 2001 yapımı Mulholland Drive filmiyle epey benzerlikler taşıyan bir film yarattı. Her iki film de kederi, suçluluğu, aşkı ve yalnızlığı ele alıyor. Her ikisinde de acılarından kaçmak için açıklanamayan paralel gerçekliklere giren ana karakterler var. Her ikisi de benzer, hastalıklı bir vahiy içeriyor. Her iki filmin de sonu gizemli ve yoruma açık, ancak Lynch’in filmi iki dünyada birden yaşamanın imkansızlığıyla sonuçlanırken Haigh’in filmi sonunda bunun yaşanabilmesi için bir çözüm olduğubu ima ediyor.
Mulholland Drive, Hollywood’a gelen ve teyzesinin boş dairesine taşınan hevesli oyuncu Betty Elms (Naomi Watts) etrafında dönüyor. Betty bir araba kazasının ardından hafıza kaybı yaşayan Rita (Laura Harring) ile arkadaş oluyor. Bu iki kadın Rita’nın kimliğini geri getirmeye çalışırken sonunda sevgili oluyorlar. Ancak filmin ortalarında bu hikayenin tamamının Betty’nin hayal gücünün ürünü olduğu ortaya çıkıyor. Betty’nin gerçek adı Diane’dir ve Camilla’nın artık kendisiyle romantik olarak ilgilenmediğini keşfettiğinde “Rita”yı (gerçek adı Camilla’dır) öldürmesi için bir tetikçi tutar. Cinayetten dolayı keder ve suçluluk duygusuyla boğuşan Diane, Camilla ile tekrar birlikte olabilecekleri bir fantezi dünyasının içine çekilir.
All of Us Strangers‘ın hikayesi ise Londra’da Harry (Paul Mescal) adındaki üst kat komşusu dışında boş olan bir binada yaşayan senarist Adam karakteri (Andrew Scott) etrafında dönüyor. Adam, Harry tarafından içki içmeye davet ettiğinde isteksizce kabul eder. Sonrasında ikisi arasında tutkulu bir romantizm başlar. Aynı zamanda Adam çocukluğunun geçtiği evi ziyaret etmeye başlar. Burada, çocukken bir araba kazasında ölmüş olmalarına rağmen açıklanamayan bir şekilde hayatta olan merhum anne ve babası vardır. Kaza olduğunda aynı yaştadırlar ve Adam, çocukluk acısını ve öldüklerinde yaşadığı kederi atlatmak için tekrar tekrar onlara geri döner.
Film, Lynch’in kurgusuna başka bir karmaşıklık katmanı daha ekliyor. All of Us Strangers’da, Adam’ın çocukluk evinin alternatif dünyası gerçek halinden net bir şekilde farklıyken Harry ile olan romantizmi gerçek dünya olarak tasvir ediliyor. Ancak Adam duygularını ifade etme ve Harry ile halk içinde görülme konusunda rahatladıkça gerçeklikle bağını kaybetmeye başlıyor. Sonunda bir gece kulübünde derinlere gidiyor ve rüya ile uyanıklık arasındaki farkı ayırt edemez hale geliyor.
Filmin sonunda Adam yeni hayatına devam edebilmesi için kederini ve ailesini bırakması gerektiğini fark ediyor. Son bir veda ettikten sonra Harry’nin dairesine geri dönüyor ve kapıyı çalıyor. Bulduğu şey soğuk, karanlık bir daire ve dayanılmaz bir koku oluyor. Yatak odasına girdiğinde Harry’nin çürüyen bedenini buluyor ve anlıyoruz ki ceset Adam’ı bir içki içmeye davet ettiği geceden beri orada. Adam fantezisinin aksine daveti reddetmiş, Harry kendi dairesine geri dönmüş ve ölmüştür.
Mulholland Drive‘da da “Betty” benzer bir keşifte bulunur. O ve “Rita” Rita’nın kimliğini ararken bir arkadaşıyla yaşamış olabileceğini düşündükleri bir daireyi ziyaret ederler. Daireye girdiklerinde, dayanılmaz bir kokuyla karşılaşırlar ve yatak odasına girdiklerinde Diane’in çürüyen cesedini bulurlar. Filmin sonunda artık fantezi dünyasını sürdüremediğinde kendini öldürdüğü ortaya çıkar.
All of Us Strangers‘da, Adam kendini öldürmez. Bunun yerine fantezi dünyasına geri döner. Cesedi bulunduktan sonra Harry tekrar hayatta görünür ve Adam’ın onu o halde görmesinden dolayı üzgündür. Adam onu teselli eder ve daireye geri dönerler, sanki ikisi de hala hayattaymış gibi birbirlerine sarılırlar.
Bunun Mulholland Drive‘ın sonunda, özellikle de izleyiciler bunu birçok şekilde yorumladığı için Diane’in intiharından daha “mutlu” bir son olup olmadığını söylemek zor. Bazı izleyiciler Adam’ın filmin başında Harry ile birlikte ölüp ölmediğini bile sorguluyor. Ancak Haigh’in filmi kafa karıştırıcı ve hastalıklı olmaktan ziyade arsız ve mucizevi bir şekilde dokunaklı. Hollywood’un çarpık karanlık yüzünü parçalamak yerine yalnızlığın yönettiği bir dünyada aşkı, stigmayı ve bir bağ bulmayı araştırıyor.
Filmin sonu hakkında cevaplanmamış birçok soru olabilir. Ancak son sahnede Adam ve Harry birlikte yataktalar ve Frankie Goes to Hollywood’un “The Power of Love” şarkısı çalarken gece göğünde yavaşça kayboluyorlar. Film, Mulholland Drive‘ın sonundaki soğuk, sert hiçlikten ziyade birlikteliğin baskın sonuç olduğunu öne sürüyor.
Her iki film de fantezi yoluyla keder ve suçluluk duygusundan kaçma olasılığını araştırıyor, ancak Mulholland Drive hayali sürdürmenin dayanılmaz bekleyişiyle sonlanırken All of Us Strangers gerçekle yüzleştiğinizde bile alternatif bir gerçeklikte bir nebze olsun kurtuluş bulabileceğinizi öne sürüyor.
far out magazine