Matematik Dünyası Futbolu Tartışıyor
Bu yılki Edinburgh Uluslararası Bilim Festivali’nde sayılar, desen ve şekillerle futbol incelenecek.
1 top ve 22 futbolcuyla oyun başlayabilir. Ama neden takımlar on futbolcu ile sahaya çıkmıyor? Ne fazla ne de az… Bu, Dortmund Üniversitesi’nden deneysel fizik profesörü Metin Tolan’ın araştırdığı konu.
İster profesyonel ligler olsun isterse dostluk maçı olsun futbolda asıl önemli olan heyecandır. Basit bir hesaplama heyecanı sahada var edecek olan futbolcu sayısının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
Normal bir saha 7.000 metrekare ve 20 kişiden fazla kişi için yeterince büyük. Lakin oyuncular çok yakın hareket ettiklerinde top ortada pinball gibi döner ve saha amatörce oynanan bir oyuna şahit olur. Ve bunun sonucu olarak kimse topun kontrolünü sağlayamaz. Oyuncular birbirinden çok uzak kaldığında ise bu durumun tam tersi sonuçlar gözlenir. Rakip takım, topun ardından çok uzun süre koşmak zorunda kaldığından oyuna tutunamaz.
Fizikçi Metin Tolan’a göre buradaki belirleyici faktör, futbolcunun topu yakalaması ve oyuna devam ederkenki zaman ve rakip oyuncuların topu geri almak için geçirdiği süre. Tolan, her reaksiyon için üç saniye gerektiğini hesapladı. Oyuncular arasındaki mesafe her iki taraf için de aşağı yukarı eşittir.
Ayrıntılı rakamlar bu sporun dinamiklerine dair daha fazla bilgi vermekte. Profesyonel bir oyuncu sahada ortalama saniyede 5 metre yol alır, bu da 18 km/s demektir. Buna ek olarak Tolan, topun kendisine vuran ayağın hızından daha hızlı gidebildiğini keşfetti. Topun elastikiyeti bunu daha da artırabilmekte.
Fizik Profesörü Metin Tolan’ın futboldaki kişi, alan ve zamana dair araştırmaları futbol ile matematik ilişkisinin sadece birazını yansıtmakta. Bu karmaşık ve fazlaca detay içeren ilişki bu seneki Edinburgh Uluslararası Bilim Festivali’nde de masaya yatırılacak.
Edinburgh Uluslararası Bilim Festivali 1989 yılında başlayan, etraflarındaki dünyayı keşfetmek için her yaştan ve her kökenden insana ilham vermeyi amaçlayan bir eğitim etkinliği. Festival, bilim ve teknoloji alanında dünyada halka açık ilk etkinlik ve Avrupa’nın en büyüğü olma özelliğini koruyor.
Bu yıl festivalde -8 Nisan Cuma- gerçekleşecek olan bir etkinlikte; sayılar, desen ve şekillerle futbol incelenecek.
Futbolun mantığı nedir?
Bir karınca kolonisi ile Total Futbol ya da Hollanda Stili arasındaki benzerlikler nelerdir?
Barcelona orta sahasının geometri ile bağı nasıldır?
Cevap, David Sumpter’ın heyecan verici kitabı Soccernomics’te futbolun prizmasından zekice dile getirdiği gibi matematiksel modelleme dünyasında yatıyor.
Festivalde matematik ve futbolun çarpıştığı büyüleyici alana bakarken eski futbolcu Pat Nevin de David Sumpter’a eşlik edecek.