Grammy Ödülüne Aday Gösterilen İlk Nijerli Müzisyen Olan Bombino İstanbul’da

Yılın en dikkat çeken ve kaçırılmaması gerekenler listelerinde yer alan Bombino konseri öncesi onun geleneksel Berberi ezgileri, blues, rock n’ roll ve reggae’den beslenen müziğine kulak vermeye hazırlanırken, etkileyici hayat hikayesine de bir göz atmak istedik.

Grammy’ye aday gösterilen ilk Nijerli müzisyen olan Bombino, doğup büyüdüğü coğrafyanın çalkantılı yapısı arasında bir gitar ustası ve hatta bir halk kahramanı unvanına uzanan yolculuğuyla sizlerle. Konser ise 18 Eylül akşamı Blind İstanbul sahnesinde.

Omara “Bombino” Moctar 1980 yılında Nijer’in Tidene kentinde, Agadez’in yaklaşık 80 kilometre kuzeydoğusunda bir Tuareg kampında doğdu. 1990’da henüz on yaşındayken Tuareg İsyanı’nın patlak vermesinin ardından, babası ve büyükannesiyle birlikte güvenlik için komşu Cezayir’e kaçmak zorunda kaldı.

Oradayken ziyarete gelen akrabaları geride bir gitar bırakır ve Bombino kendi kendine çalmayı öğrenmeye başlar. Daha sonra ünlü Tuareg gitaristi Haja Bebe ondan grubuna katılmasını ister ve burada İtalyanca ‘küçük çocuk’ anlamına gelen “bambino” kelimesinden türetilen “Bombino” lakabını alır.

Cezayir ve Libya’ya seyahat etmek için 16 yaşında evden ayrılır ve Trablus yakınlarındaki çölde hem çoban olarak çalışırken hem de müzisyenlik yetenekleri üzerinde çalışmaya devam eder. Kendisi gibi başka müzisyenlerle arkadaş olur ve Jimi Hendrix, Mark Knopfler gibi gitar üstatlarının tarzlarını öğrenmek için onların videolarını izler. 1997’de ise Bombino doğduğu Agadez’e dönerek profesyonel müzisyenlik hayatına başlar.

2007 yılında film yapımcısı Hisham Mayet bir düğün performansı sırasında Bombino ve grubunu bulup kaydeder. Bu kayıt, 2009 yılında Sublime Frequencies tarafından yayımlanan Group Bombino – Guitars from Agadez Vol. 2’nin orijinal plak baskısının bir yüzünü oluşturur.

Aynı yılın sonlarına doğru Nijer’de gerilim yeniden tırmanır ve bir başka Tuareg İsyanı patlak verir. İsyanı engellemeye çalışan hükümet, Tuaregler için gitarı yasaklar, çünkü bu enstrümanı isyanın sembolü olarak görürler. Bombino ise bir röportajında “Gitarımı bir silah olarak değil, Tuareg halkının evini inşa etmeye yardımcı olacak bir çekiç olarak görüyorum” ifadesini kullanır. Bombino’nun iki müzisyen arkadaşı idam edilirken, kendisi de komşu Burkina Faso’ya sürgüne zorlanır.

Daha sonra Nijeryalı müzisyen Hasso Akotey’in grubu Tidawt’a katılan Bombino, Kaliforniya’ya giderek kâr amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından düzenlenen Tuareg sanat sergisinde sahne alır. Bu turne sırasında Keith Richards ve Charlie Watts ile birlikte bir Rolling Stones şarkısının cover’ını kaydetme fırsatı bulur. Aynı yılın ilerleyen zamanlarında, Nijer’in çöl bölgesinde yaptığı bir gezide Angelina Jolie’nin rehberi olarak görev yapar.

Ocak 2010’da Bombino Agadez’deki evine dönebilir. Çatışmaların sona ermesini kutlamak için Agadez’deki Büyük Cami’nin önünde Sultan’ın da onayını alan büyük bir konser düzenlenir. Bombino ve grubu konserde binden fazla kişiye çalar, herkes dans eder ve mücadelelerin sona ermesini kutlar. Bu görüntüler Agadez, Müzik ve İsyan adlı bir belgesel için de kaydedilir.

Bombino Burkina Faso’da sürgünde yaşarken, film yapımcısı Ron Wyman, müziğinin kaset kayıtlarını dinleyerek onu bulmuş ve Bombino’yu müziğini düzgün bir şekilde kaydetmesi için teşvik etmişti. Bombino bunu kabul eder ve ikisi birlikte Chris Decato’nun da yardımıyla bir albüm hazırlığına başlarlar. Kayıtlar Nisan 2011’de yayımlanan “Agadez” albümüyle sonuçlanır. “Agadez”, iTunes World Chart’a en üst sıradan giriş yapar.

Albümün başarısı, aralarında The Black Keys’ten Dan Auerbach’ın da bulunduğu pek çok önemli müzisyenin dikkatini çeker. Auerbach, Haziran 2012’de Bombino’nun “Nomad” isimli ikinci albümünün prodüktörlüğünü üstlenir. Nomad, 2 Nisan 2013 tarihinde Nonesuch Records tarafından piyasaya sürülür ve iTunes World Chart ve Billboard World Chart’a bir numaradan giriş yapar.

Bombino Mayıs 2013’te ABD’de aralarında Turne Bonnaroo ve The Newport Folk Festival gibi büyük müzik festivallerinin de yer aldığı bir turneye çıkar. Aynı yıl Robert Plant, Amadou & Mariam ve Gogol Bordello’nun açılış konserlerine de davet edilir. 1 Nisan 2016’da “Azel” albümü yayımlanır ve büyük övgülerle karşılanır.

Bombino, altıncı stüdyo albümü “Deran”ın kayıtlarını Kazablanka’da Fas kralına ait bir kayıt stüdyosu olan Studio HIBA’da yapar. Mayıs 2018’de, albümün yayımlanmasından önce, müzik blogu Noisey, Bombino’yu “Dünyanın En İyi Gitaristi” olarak adlandırır. The New York Times tarafından ise ‘Shred’in Sultanı’ olarak adlandırılır, bu lakap daha sonra dünya çapında birçok haber kuruluşu tarafından benimsenir. “Deran” resmi olarak 18 Mayıs 2018’de piyasaya sürülür ve hem müzikalitesi hem de kültür ve mirası kucaklamasıyla büyük beğeni toplar. NPR’den Jason Heller, Bombino’nun albümdeki performansını “yüzyıllar boyunca konuşuyor ve nefes alıyor” ifadesiyle değerlendirir. “Deran”, 61. Grammy Ödülleri’nde En İyi Dünya Müziği Albümü kategorisinde aday gösterilir. Bombino, Grammy ödülüne aday gösterilen ilk Nijerli sanatçıdır.

Bombino 2021’de konser albümü “Live in Amsterdam”ı, 2023’te ise “Sahel” isimli albümünü Partisan Records etiketiyle yayımladı.

ROTKA TV YAYINLARINI YOUTUBE ÜZERİNDEN İZLEYEBİLİRSİNİZ

wikipedia