Diğer Gezegenlerde Gökten Su Yerine Ne Yağıyor?
Dışarı çıkmadan önce hava durumuna bakıp havanın yağışlı olduğunu gördüğünüzde, gökyüzünden yağacak yağmur ya da kar sizi pek de endişelendirmiyor olabilir. Fakat, Güneş Sistemi içindeki ve dışındaki gezegenlerin hava durumları biraz endişe verici.
Jüpiter, Satürn ve Neptün ile başlayalım. Bu gezegenlerde gökten su yerine yağan madde, birçok insanın gözlerini kamaştırabilir. Atmosferik verilere göre, bu üç gezegende gökten su yerine elmas yağıyor. İlk olarak bu gezegenlerin atmosferinde bulunan metan, şimşek fırtınaları ile yığın halinde karbona dönüşerek grafit oluşuyor. Daha sonra basınç ile birlikte grafitin elmasa dönüşmesi gerçekleşerek, gökten elmas yağıyor.
NASA, Jet Propulsion Laboratory’den Dr. Kevin Baines’e göre; Jupiter’e gökten yağan bu ‘kıymetli’ taşların herbiri yaklaşık olarak bir santimetre çapında yani başka bir deyişle bir yüzüğün üzerinde kullanılabilecek kadar büyük. Fakat, bu elmaslar yüzeye ulaştıklarında yüksek sıcaklıktan dolayı eriyerek sıvı hale geçiyorlar.
Bulgulara göre; Satürn, Neptün ve Jupiter’de elmas yağmurları yağıyor. Fakat, elmas yağmurları için en uygun koşulu oluşturan gezegen Satürn, çünkü Satürn üzerinde saniyede 10 yıldırımın düştüğü yoğun şimşek fırtınaları mevcut. Satürn atmosferindeki metan molekülleri yıldırımlar sebebiyle kırıldığı zaman karbon atomları serbest bir şekilde yüzeye doğru iniyorlar. Bu atomlar Satürn’ün yoğun, katmanlı atmosferinden aşağı doğru inerken grafit oluşuyor ve nihayetinde basınçla birlikte küçük elmas parçacıklarına dönüşüyorlar. Satürn yüzeyine yılda yaklaşık olarak 1000 ton elmas yağdığı düşünülüyor. (Satürn’de oluşan elmas parçalarının birçoğunun çapı 1 milimetreden daha az.) Fakat, bu elmaslar yüzeye yaklaşık 36 bin kilometredelerken, aşırı sıcaktan kaynaklı, hamur benzeri bir akışkana dönüşüyorlar.
Venüs’ün atmosferinde ise yağışlar, asit olarak gerçekleşiyor. Çünkü, Dünya’da nasıl bulutlar sudan oluşuyorsa, Venüs’ün atmosferindeki bulutlar sülfirik asitten oluşuyor. Fakat, yine sıcaklıktan kaynaklı her ne kadar asit yağmuru gerçekleşiyor olsa da, henüz yağış yüzeye ulaşmadan asit buharlaşıyor.
Satürn’ün uydusu Titan’ın Dünya ile birçok benzerliği var; volkanlar, rüzgar ve yağışlı olması. Ayrıca, Titan ve Dünya’nın yüzeyi de birbirleriyle benzerlikler taşıyor. Bunun yanısıra, Güneş Sisteminde yalnızca Titan ve Dünya’da sıvı yağış katı yer yüzüne ulaşabiliyor. Fakat, yine su yerine, Titan’ın yağışları sıvı metan olarak gerçekleşiyor ve bu yağışlar yaklaşık olarak 1000 yılda bir gerçekleşiyor. Metan, Titan yüzeyine sıvı olarak ulaşabiliyor çünkü, bu uydunun yüzeyinin sıcaklığı yaklaşık olarak -179 derece santigrad. Bu sıcaklık da, metanın sıvı forma geçmesi için yeterli.
Dünaya’dan 64 ışık yılı uzakta olan mavi gezgen HD 189733 b’de ise, mavi renginin de kaynağı olarak, yağışlar sıvı cam olarak gerçekleşiyor. Gaz bulutundan meydana gelmiş bu gezegen, kendi yıldızına yakın bir konumda bulunuyor ve yüzeyindeki sıcaklığın 1,800 derece Fahrenheit’dan da fazla olduğu düşünülüyor. Ayrıca, bu erimiş camlar yaklaşık olarak 7000 kilometre/saat hızla yana doğru yağıyorlar.
Turkish