Buz Çivisi Nedir?

Muhtemelen buzluklarda bir küpün yüzeyinden yükselen çivi benzeri çıkıntıyı görmüşsünüzdür. Peki bu nasıl oluşur?

California Teknoloji Enstitüsü’ne göre bir buz kalıbında soğuk havayla doğrudan temas halinde olduğu için küpün kenarlarından merkeze doğru, ortada küçük bir delik kalana kadar yüzey önce donar. Buz kristalleri oluşmaya başlar ve küp genişledikçe donar. Ortadaki su her taraftan sıkışır ve gidecek yeri kalmaz. Buzdaki delikten yukarı ve dışarı doğru zorlanır.

Su deliğe doğru geldikçe kenarlar donarak içi boş, sivri bir uç oluşturur. Daha fazla su dışarı atıldıkça sivri uç daha da uzar. Bu, tüm su donana veya sivri ucu donarak kapanana kadar devam eder. YouTube’daki bir bilim kanalı olan Veritasium’dan alınan bu videoda, Dr. Derek Muller, fenomeni şöyle açıklıyor (İngilizce):

Videoya göre buzdaki delikler genellikle üçgen şeklinde oluyor çünkü buz kristalleri genellikle 60 derecelik açılarla birleşiyor. Ters piramit şeklini alan buz çivisi daha az görülen şekillerden biri ve bu genellikle çeşmelerde veya kuş banyolarında görülür; bunlar bir buz kalıbından daha fazla su tutan kaplardır. Bu büyüklükte ve şekilde buz sivri uçları oluştuğunda bunlara buz vazosu, buz kulesi veya buz mumu da denir ama tüm buz çivilerinin arkasındaki bilim aynıdır. Mağaralarda bulunan sarkıtlara çok benzerler.

kapak fotoğrafı:  fir0002 /Wikimedia Commons

treehugger