Bazı Albüm Kapakları #5: Beirut “Gulag Orkestar”
Seda Açıkoğlu
Beirut, Santa Fe’li Zach Condon’un solo müzik projesi olan Amerikalı bir grup. İlk albümleri de 2006 tarihli “Gulag Orkestar”.
Albümün kitapçığında, ön ve arka kapağındaki fotoğraflar için Almanya’nın Leipzig kentindeki bir kütüphanede, bir kitaptan yırtılmış halde bulunduğu yazılmış ve şu not iliştirilmiş: “Fotoğrafçıyı tanıyan varsa lütfen iletişime geçin.”
Fotoğraf [Ördekler]: Ben Goldberg
Fotoğraf [Prag]: Zach Condon
Albüm basıldığında fotoğrafçının ismi bilinmiyordur ancak isimsiz ve onay alınamadan yayınlanan fotoğrafların daha sonra Sergey Chilikov tarafından çekildiği keşfedilir.
Fotoğrafların kütüphanedeki bir kitabın sayfaları arasında tesadüfen bulunduğuna dair hikâyenin doğru olup olmadığı hakkında hiçbir kanıt yok ama tozlu sayfalar arasından düşen anonim fotoğraflarla bir fotoğrafçının keşfedilme hikâyesi güzel.
1953 doğumlu Rus fotoğrafçı Sergey Chilikov, 1970’lerde SSCB’de ortaya çıkan yeni fotoğrafçılığın en çarpıcı liderlerinden biridir.
Chilikov, felsefe fakültesinden doktora derecesi ile mezun olmuş. Aynı zamanda bir şair ve müzisyen olan Chilikov, 1991 yılına kadar da Yoshkar-Ola’daki üniversitelerde öğretmenlik yapmış. Felsefe üzerine üç önemli eser yayınlamış eğitimli bir filozof olan fotoğrafçı kendisini “filozoflar arasında bir fotoğrafçı, fotoğrafçılar arasında bir filozof” olarak ifade etmiş.
1976 yılında dört arkadaşı ile birlikte (Mikhailov, Evlampiev, Likhosherst, Voetskiy) “The Fact” ismini verdikleri bir fotoğraf grubu kurarlar. Chilikov, çalışmalarında ağırlıklı olarak SSCB’nin dağılmasından önceki ve sonraki hayatı, şehirlere ve kasabalara yaptığı yolculuklara yer verir. Röportajlarından birinde fotoğrafı “sadece görsel bir araç olarak” tanımlıyor ve ekliyor: “Ben fotoğrafçı değilim, hiç olmadım, fotoğrafçılık benim için sadece daha fazlasını göstermenin bir yolu.”
Sergey Chilikov, “Rus ruhu”nun ifadesi için kendine ait bir yöntem tasarlar. Sots Art (Sovyet Pop Sanatı) hareketiyle yakından bağlantılı olan Chilikov’un çalışmaları, SSCB’nin katı Brejnev dönemine karşı yıkıcı bir tepkidir. İnsanlar, toplum baskısından uzakta, yaşadığı evin mahremiyetinde istedikleri gibi davranmakta özgürdü ve Chilikov, bu özgür yaşama merceğini çevirir. Çarpıcı bir yankı uyandıran çalışmaları, büyüleyici bir geçmişe ve karşı kültüre bir bakış sunar.
Onunla ilgili bir makalenin başlığında da yer aldığı gibi: “Sovyet Dönemi Rusya’nın Bu Kadar Mutlu Görünebileceğini Kim Bilebilirdi?”
“Photo Provocations”, “The Countryside Glam”, “The Beach”, “The Gambling”, “The Philosophy of a Journey” Chilikov’un fotoğraf serilerinden bazılarıdır.
“Photo Provocations” serisi Rusya’da depresif ortamın aksine hayat dolu görüntüleriyle taşralarda yaşayan köylülerin, ağırlıklı olarak kadın ve çocukların eğlenceli dünyasını merkezine alır.
Beirut solisti Zach Condon, Sergey Chilikov’un tüm fotoğrafları için büyüleyici tanımını yapıyor. Kitabın arasından tesadüfen çıkıp albüm kapağına kadar uzanan fotoğraflardaki benzer melankoli, dram, günlük yaşamın canlılığı, tadı ve hissiyatı “Gulag Orkestar” albümünün atmosferiyle de bütünleşiyor.
Chilikov’un çalışmaları, grup ve solo sergilerde, Photo London, Multimedia Art Museum (Moskova), Huston PhotoFest (ABD), Les Rencontres d’Arles (Fransa), International Festival FotoGrafia (Roma), Photobiennale’de (Moskova) gibi önemli fotoğraf festivallerinde ve bienallerde sergilenmiş ve Chicago Art Institute, Getty, MAMM gibi müze ve galerilerin fotoğrafçıları arasında yer almaktadır.
Chilikov, Yoshkar-Ola ve Moskova’da yaşadı ve bu yıl 21 Haziran’da, 67 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Ölümünden sonra Moskova’da bir retrospektif sergisi açıldı, hâlihazırda da açık görünüyor, yolu düşenler uğrayabilir. Online sergi için siteyi ziyaret edebilirsiniz.
http://mamm-mdf.ru/en/exhibitions/retrospective-chilikov/
Chilikov’un photography-now sayfasını da inceleyebilirsiniz.
http://photography-now.com/artist/sergey-chilikov
Bazı Albüm Kapakları Instagram hesabı linki için tıklayınız.