Derin uzayda büyük, gizemli bir patlama tespit edildi

Gökbilimciler, en derin kozmosta güçlü enerji patlamalarını tespit edebilirler. Bazen bu patlamaların kaynağı gizemlidir.

Bilim insanları yakın zamanda Dünya’dan yaklaşık 130 milyon ışık yılı uzaklıkta dev bir patlama gözlemlediler. Daha önce, iki nötron yıldızı arasındaki iyi bilinen bir birleşmeden kaynaklanan devasa bir çarpışma tespit etmişlerdi ; bunlar belki de evrendeki en yoğun nesneler olan çökmüş yıldızlar. Ancak güçlü bir enerji akışı üreten bu dramatik olay solmaya başladı. Şimdi yaklaşık üç buçuk yıl sonra, başka, yepyeni bir şey ilginç bir enerji patlaması ya da salınımı yarattı.

Bu yeni kozmik olayı saptayan bilim insanlarından biri olan Harvard Üniversitesi’nde astronomi profesörü Edo Berger, Mashable’a yaptığı açıklamada “Şu anda başka bir şey oluyor” dedi.

NASA’nın Chandra X-ray Gözlemevi (evrendeki aşırı sıcak yerlerden gelen emisyonları tespit ) etmektedir) tarafından yakalanan enerji patlaması yoğundu. Gökbilimciler bunu, hızlanan bir uçak ses bariyerini aştığında oluşan sonik patlamaya benzetti.

Araştırmayı yöneten astronom Aprajita Hajela, The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan yeni araştırmada, “Gökbilimciler olayı açıklayabilecek, ikisi de daha önce gözlemlenmemiş iki olası senaryo önerdiler,” diyor. (Hajela, Northwestern Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü’nde doktora öğrencisi.)

Bir “kilonova parıltısı”: Bu öncü açıklamaya göre, iki nötron yıldızı (bir çay kaşığı nötron yıldızının ağırlığı yaklaşık 1 milyar ton olacak şekilde inanılmaz derecede yoğun olan cisimler) çarpıştığında, kilonova adı verilen son derece parlak bir patlama yarattılar. Kilonovaların, evren ve yaşam için büyük önem taşıdığı tahmin ediliyor: Gökbilimciler, altın ve platin gibi önemli elementlerin ve metallerin bu patlamalarda oluştuğundan şüpheleniyor. Hajela, “Bu, evrendeki daha ağır elementler için önerilen baskın yerlerden biridir,” diyor.

Ancak gökbilimciler bu dev kilonova patlamasından sonra, enkazın uzaya yayılarak bir şok dalgası veyahut patlama oluşturduğunu öne sürüyorlar. Patlama etraftaki her şeyi gaz ya da yıldız tozu gibi ısıttı. Sözkonusu olan, milyonlarca ışık yılı uzaklıktan algılayabildiğimiz kilonova parıltısı ya da art ışıma.

Kara delik: Diğer bir olasılık, dramatik nötron yıldızı birleşmesinin bir kara delik oluşturması.”Çekim kuvveti o kadar güçlü olan bir nesne ki, hiçbir şey, hatta ışık bile ondan kaçamaz,” diye açıklıyor durumu NASA. Ve şimdi çarpışmadan kaynaklanan madde kara deliğe düşüyor.” Enkaz düştüğünde, güçlü, karanlık nesnenin etrafında dönerken yarattığı enerjiyi serbest bırakır. Bu, uzak uzaydan yeni tespit edilen bu enerjinin kaynağı olabilir.

Fotoğraf: NASA / CXC / M. Weiss