5R – Harper Lee Hakkında Bilinmesi Gereken 5 Şey

Cesur ve güzel bir yazarı kaybettik ama onun mirası yaşıyor.

Nelle Harper Lee, Bülbülü Öldürmek ile efsaneleşen yazar 89 yaşında öldü. Herkesin bildiği gibi esprili, kırılgan ve basına karşı epey utangaç olan Lee, bir çocuğun gözünden Güney Amerika’daki ırkçı iklimi ortaya koyduğu ilk romanıyla ün kazandı. Ve 1961’de Pulitzer Ödülü’nü aldı.

1 – Onun kariyeri bir Christmas hediyesiydi

Alabamalı bir avukatın kızı olan Nelle Lee, yazmak ve çalışmak için 1949 yılında New York’a taşındı. Arkadaşları Michael ve Joy, 1956 yılında ona unutulmaz bir Christmas hediyesi verdiğinde bir bilet acentesinde çalışıyordu. Bu yazmak için işini terk edebileceği miktarda paraydı. Hediyenin yanında bir de not vardı: “Ne olursa olsun bir yıl işini bırak ve yaz lütfen. Cristmas’ın kutlu olsun.”

Lee bu olağanüstü hediyeyi iyi değerlendirdi, sonunda ortaya çıkan eser bütün dünyanın alkışladığı Bülbülü Öldürmek oldu.

2 – Yazmayı Truman Capote’yle öğrendi

Lee, yakın komşuları olan Truman Capote’yle çocukluk arkadaşıydı. Babası Amasa Coleman Lee, sadece Atticus Finch’e ilham vermedi, o çocuklara yazmaları için ilham veren eski bir Underwood daktiloyu hediye eden kişiydi aynı zamanda.

O, Capote’den, Scout Finch’in çok öfkeli arkadaşı Dill Harris’i bile modelledi. Edebi çıraklık orada sona ermedi. Lee, onun yaratıcı olmayan, Soğukkanlılıkla gibi kurgusal çalışmalarında da Capote’ye destek verdi ancak Capote başarısızlığından sonra onun sevgisine kredi vermedi ilişkileri soğuk bir iklime doğru evrildi. Çiftin ortaklığı çok yakındı ve bu yakınlık Bülbülü Öldürmek romanını aslında Capote’nin yazdığı dedikodularını dahi gündeme getirdi. Aksine kanıtlara rağmen, Lee’nin ikinci romanının yayınlanmasını müteakiben sorular yeniden ortaya çıktı, hatta durum iki yazarın eserlerinin dil analizinin istenmesine kadar gitti.

3 – Onun memleketi ile bir ömür boyu süren aşk ilişkisi vardı

Monroeville, Alabama, Bülbülü Öldürmek’teki Maycomb için sadece bir ilham değildi. Lee hayatının çoğunu bu uyuşuk kasabada geçirmeyi seçti. Lee Monroeville’de iyi biri olarak biliniyordu ve kasaba sakinleri ünlü yazarlarının şiddetli koruyucusu idiler. Ancak, Lee, diğer Monroevilli arkadaşlarıyla da çatıştı. 2013 yılında, Bülbülü Öldürmek temalı hediyelik eşyalar satan Monroe Kasabası Kültürel Miras Müzesi’ne dava açtı.

4 – Kitabı defalarca yasak ve engellerle karşılaştı

Bülbülü Öldürmek edebiyat klasikleri arasına büyük bir hızla yerleşmesine rağmen, dili ve konusu ile ilgili çok sayıda şikâyetle de karşılaşmıştır. Bunların en ünlüsü 1966 yılında, Virginia, Richmond’da, Hanover İlçesi Okul Kurulu tarafından “ahlaksız edebiyat” olarak nitelendirilip yasaklanmasıdır. Lee, Richmond News Leader’ın editörüne yazdığı heyecanlı bir mektupla cevap verir. “Okul kurulunun üyeleri okuduklarından bir şey anlamış mı merak ettim. Romanın “ahlaksız” ilan edildiğini duymak bana bugün ve 1984 (Orwell’ın romanı olan) arasında bir yerdeymişim gibi hissettirdi, henüz doublethinkin daha iyi bir örneğine rastlamadım.”  Okul yönetim kurulu sonunda kararını iptal ve roman Richmond okullarındaki yerinde kaldı.

Roman bugün hala çeşitli zorluklar yaşamaktadır. Amerikan Kütüphaneciler derneğinin bazı notları bu zorlukların göstergesi gibidir; “Pis, değersiz roman” olmaktan, “iyi edebiyat kisvesi altında kurumsallaşmış ırkçılık” durumunu temsil etmeye kadar…

 5 – Mısır Ekmeği Yapardı

Geç de olsa yazara hakkını vermek istiyorsanız, bunu yapmanın lezzetli bir yolu var: Sadece onun çıtır çıtır mısır ekmeğini yapmak, Nell gibi.