5R – Toplu Kuş Ölümlerine Sebep Olan 5 Etken

Medyada arada bir yer verilen “Toplu kuş ölümleri” genellikle tek bir neden üzerinden haberleşerek karşımıza çıkar. Bunu bir sorun olarak görmez ve anlık hassasiyetin ardından unuturuz. Oysa onlar canlı yaşamının ve doğanın bir parçası. Medyanın dili de, bizim algılama biçimimiz de bunda etkilidir. Bir uçağın kuş sürüsüne girmesi aklımıza öncelikle uçağın güvenliğini getirir ki bu da doğaldır. Yine de karşı tarafın da cılız sesini duymak ve soruna çözüm üretmek için düşünmeye başlamak gerekmez mi?

Kuş ölümlerin nedenlerine bakıldığında 10’dan fazlasını sıralamak mümkün ancak gündelik hayatımızda sıkça karşılaştığımız ve doğa  tahribatına sebebiyet veren ilk 5 tanesi bile durumun önemini göstermeye yetiyor.

1 – Cam Gökdelenler

Cam Gökdelenler ve gökdelenlerin gece aydınlatmaları: uçuş esnasında gökdelenlerin cam cephesini boşluk olarak algılayıp son sürat camlara çarpmaları. Gece aydınlatmaları ise farklı dalga boylarıyla, gece göçü sırasında kuşların oryantasyonunu bozuyor ve aydınlatılmış yapılara çarpmalarına neden oluyor.

2 – Havai Fişekler

Greenpeace’den Gülçin Şahin, özellikle İstanbul’da geç saatlere kadar süren havai fişek gösterilerinin kuşları olumsuz etkilediğini ve kuluçkadaki kuşların sesten korkarak yavrularını bırakıp kaçabildiğini söylüyor. Şahin, fişeklerin güçlü ışığı nedeniyle kuşların göç sırasında yönlerini şaşırıp ters yöne doğru uçabildiklerini belirtiyor. Havai fişek patlamasının neden olduğu gürültü ve ışığın yarattığı panik nedeniyle kuşların öldüğü görüşüne vardığını hatırlatıyor. Özellikle göç sırasında kuşlar fişeklerden olumsuz etkileniyor. Kuş gözlemcisi-Biyolog Berrin Akyıldırım, “Martılar, karabataklar, ak karınlı ebabil kuşları bu ışığa doğru yöneliyor ve kanatlarında yanıklar oluşuyor. Kanadı yanan kuşlar artık uçamıyor” diyor.

3 – Uçaklar ve Yüksek Hızlı Tren

Uçaklar ve kuş ölümleri ile ilgili bir gazete haberini aktaralım ve tehlikenin her iki taraf için önemini siz değerlendirin: “THY’na ait İstanbul-Nevşehir seferini yapan yolcu uçağına Kapadokya Havalimanı’na inişi esnasında kuş sürüsüne çarpan uçağın burnunda ve kanadında hasar oluştu” Harflerin yerini değiştirip THY’yiYHT yaparsak da şu durumlar ile karşılaşabiliyoruz. Doğa Derneğinden Süreyya İsfendiyaroğlu 300 km hızla giden bir trenden kuş sürüsü ya da çevredeki kuşlar kaçamaz, TCDD kuşların yoğun olarak bulunduğu ve göçmen kuşların yoğun olacağı yerlerde risk değerlendirmesi yapmalı. Örneğin bu yerlerde YHT bariyerlerle kapatılabilir böylece kuş ölümleri ve kazalar önlenebilir. Eğer ilerde daha büyük kuşlar trene çarparsa ne olacak? Ön cam kırılabilir, daha büyük bir kazaya yol açabilir bu durum” diyor.

4 – Hava ve Su Kirliliği

Petrol, odun, kömür gibi fosil yakıtların kullanımı sonrasında veya bacalardan çıkan diğer kimyasalların sebep olduğu zehirli gazlar gökyüzünü kirletir. Bu kirlilik başta insanlar olmak üzere tüm canlıları etkiler. Sadece hava değil, su kirliliği de önemli bir etkendir. Geçen yıl Ocak ayında 300 bine yakın göçmen kuşun kışladığı Adana Akyatan Lagünü’nde telef olan kuşlar ile toprak ve su örnekleri alınarak incelendi. Hazırlanan raporda ölümlerin su kirliliğine bağlı olduğu saptandı.

5 – Elektrik telleri / Yüksek Gerilim Hatları

Yapılan bir araştırmaya göre Macaristan’da her yıl 30.000’nin üzerinde kuşun elektrik telleri ve direklerine çarparak öldüğü belirtiliyor. Kuşlar tek tel üzerinde akım iletmiyor ve çarpılmıyorlar. Ama eğer kuş iki tele dokunursa, elektrik akımından zarar görüyor. Yüksek gerilim hatları da yüzlerce kilometre boyunca uzayan yerleşim bölgelerinden geçerken insanlara zarar verdiği gibi kuşlara da büyük zarar veriyor.