5R – Polonya Sineması’ndan 5 Başyapıt
Ünlü yönetmenleri, görüntü yönetmenleri, bol ödüllü filmleri ile Polonya sineması henüz giriş yapmamışlar için bir hazinedir. Gerçeküstücülükten, en katı gerçekçiliğe kadar geniş bir hayal dünyası ile sert savaş günleri, özgürlük mücadelesi, kayıplar, insan ve toplum açısından büyük kırılganlıklar içeren dönüşümlerden bolca nasibini alan fırtınaların birleştiği bir sinemadır Polonya Sineması.
Politik devrimlerin ve ekonomik dönüşümlerin yarattığı kaotik ve belirsiz ortamın kurbanlarıyla, karanlık bir geleceğin siyah perdesini kaldırma umuduyla yaşayan gençlerin kaygıları, umut ve umutsuzlukları, özgürlüğü ve eşitliği arayış… Bütün bunların akıl ve ruhlara bir daha çıkmayacak şekilde başarıyla işlendiği Polonya sinemasından 5 önerimiz var.
1 – Borç (Debt)
Yönetmeni Krzysztof Krauze olan 1999 yapımı filmde bir şantajcının tuzağına düşen ve sonunda şantajcılarını öldüren iki genç iş adamının hikâyesi anlatılır. Filmde, cinayetin işlenişi, şantaj, taciz, vahşi intikam duygusu ve sonrasında olanlar beyazperdeye aktarılır.
2 – Özgürlük” Sinemasından Kaçış (Escape From the “Liberty” Cinema)
Wojciech Marczewski’nin yönetmenliğini yaptığı 1990 tarihli filmin kahramanı komünist dönemde bir sansür görevlisidir. Bir gün Woody Allen’in Purple Rose of Cairo (Kahire’nin Mor Gülü) filminin gösterimi sırasında, filmin kahramanları bağımsız hayatlar yaşamaya başlarlar ve senaryoya bağlı kalmayı bırakarak seyircileri onlarla beraber isyana teşvik ederler
3 -Domuzlar (Pigs)
Yönetmenliğini Władysław Pasikowski’nin yaptığı 1992 tarihli filmde hayatını sil baştan kurmak zorunda bırakılan eski bir SB gizli servis subayının hikâyesi anlatılır. Bu hikâyeyle birlikte 1989’da komünizmin çökmesiyle birçok Polonyalının yüz yüze kaldığı açmazı filme bir doku gibi işler.
4 – Victoria İstasyonunda bir Bar (A bar at Victoria Station)
Yönetmen Leszek Dawid’in yaptığı 2003 tarihli Victoria İstasyonunda bir Bar’ın iki kahramanı sayıları 2 milyonu aşan işsizler ordusunun mensuplarıdır. İngiltere’ye giderek düzgün bir hayat kurmaya karar verirler. Adaya ulaştıklarında ise yeni acılar onları beklemektedir. Herkes onlardan faydalanmaya çalışır, kimse yardım etmek istemez ve iki arkadaş bir kez daha yenilgiyi kabullenmek zorunda kalırlar.
5- Arjantin Dersi (Argentine Lesson)
Yönetmenliğini Wojciech Staroń’un yaptığı 2011 tarihli film Polonya sinemasının en iyi belgesel örneklerinden biridir. Staroń oğluyla birlikte Arjantin’e gider. Burada bir yıl kalırlar ve Wojciech Staroń’un oğlu küçük Janek, babası Argentine Lesson / Arjantin Dersi’ni yaratırken bilinmez bir dünya ile yüz yüze gelirler. Polonya göçmeni bir ailenin kızıyla tanışması, etkileyici bir yolculuğun başlangıcı olur.